آرمان شهر زنان

 نوشابه، فرمانروای آرمانشهر زنان در اساطیر و تاریخ، از زنان دلاور بسیاری یاد شده است و شرح دلاوری های آنان، در راه هدفی که داشتند، خانواده، جامعه و فرزند و ... ستوده شده است. همچنین، در اساطیر همه اقوام، به شهرها، دولت ها یا قبایلی بر می خوریم که تنها زنان گردانندگان و باشندگان آن هستند. اما مشابه چنین اسطوره ای برای مردان وجود ندارد. اگرچه فرمانروایان اساطیری زن در همه اقوام و ملت ها دیده می شوند، با کشف سرزمین سرخپوستان، در قاره جدید، حکایات زیادی از برخی قبایل سرخپوستی منتشر شد که همه افرادقبیله زنانی جنگاور و دلاور بودند، و شاید به خاطر رواج همین گونه داستان ها بود که نام یونانی و باستانی «آمازون» را برای بزرگترین رودخانه و نواحی جنگلی سکونت گاه سرخپوستان برگزیدند. چنان که گریمال می نویسد، آمازون به معنی «زن پستان بریده» است. (گریمال،64 ، به نقل از حسینی) آمازون ها ملتی بودند که همه افراد ان را زنان تشکیل می دادند و از بازماندگان آرس خدای جنگ و یکی از نمف ها به نام هارمونی بودند. ...برای این که نسل انان از میان نرودُ در فصل معینی از سال با مردان آمیزش می کردند و پسران به دنیا امده را می کشتند یا می راندند و دختران را نگاه می داشتند و در دوران رشد یکی از پستان های آنان را می بریدند تا برای گرفتن کمان مشکلی نداشته باشند. (گریمال، همان) آمازون ها در قفقاز و در آسیای صغیر، در کرانه رود ترومودون زندگی می کردند و شهر تموسیر را در همان جا بنیان گذاشتند. آمازون ها تیراندازان ماهری بودند و پستان راست خود را می سوزاندند تا حرکت دست هنگام نبرد آسان گردد. (ژوئل اسمیت، 41) داستان های زیادی از جنگ شهبانوهای آمازون با یونانیان بازمانده است. آنان، هم آتن را محاصره کرده اند و هم در نبرد تروآ حضور داشته اند. (اسمیت، 42) گذشته از خدایان زن، و جنگوجویان حماسه آفرین، از آرمانشهر زنان در اساطیر ایرانی نیز سخن رفته است. در شاهنامه فردوسی، از شهری به نام هروم نام برده شده است که همه ساکنانش زن بوده اند و اسکندر که خبر شجاعت آنان را می شنود قصد حمله به سرزمین آنان را دارد و هنگامی که نامه تهدید آمیزی برایشان می نویسد، پاسخ تهدید آمیزی نیز دریافت می کند و به ناچار قرار بر دیداری مسالمت آمیز با آنان می گذارد و از دیدن ثروت و شوکت آنان شگفت زده می گردد. همي رفت با نامداران روم بدان شارسان شد كه خواني هروم كه آن شهر يكسر زنان داشتند كسي را در آن شهر نگذاشتند (شاهنامه، دفتر 7، 74) جالب است که فردوسی نیز اشاره کرده است که پستان راست آنان مثل زنان و سمت چپ مثل مردان بوده است. (بریده یا سوخته که اشاره شد. (شاهنامه، همان، 74) همچنین فردوسی دولت-شهر آنان را بیشه/جزیره ای در میان دریا دانسته است. اگر زنی آرزوی شوهر داشت باید از جزیره برود و هنگامی که دختری به دنیا آورد با او برگردد و اگر پسر به دنیا آورد جای بازگشت خود و فرزندش نیست. در ادامه ی فردوسی، نظامی نیز که اسکندرنامه ای با طول و تفسیر بسیار پرداخته است، داستان اسکندر با مردم شهر هروم را با گستردگی بیشتری بیان می کند. پادشاه این شهر، زنی دلاور و شیرافکن است که نوشابه نام دارد. قوی رای و روشن دل و نغز گوی فرشته منش بلکه فرزانه خوی قوی رای و روشن دل و سرفراز به هنگام سختی رعیت نواز (نظامی، شرفنامه، (277 و 78) آرمانشهر نظامی در سرزمین ارمن قرار دارد و نوشابه نیز، شباهت به شیرین دارد که شاهزاده ای است قهرمان داستان دیگر نظامی. در شهر بردع (که نظامی نام باستانی اش را هروم می داند) زنان در کامروایی و شادی و خرسندی روزگار می گذرانند. در اخبار الطوال ابوحنیفه دینوری قبل از فردوسی به این موضوع اشاره ی کوتاهی شده است . در نزهه القلوب مستوفی نیز در قرن هشتم به موضوع شهر زنان اشاره رفته است. ایده آرمانشهر زنان یا اسطوره آن، به دوران مادرسالاری تمدن های بشری ارتباط دارد و بعدها در واکنش به بی عدالتی هایی که جوامع مردسالار پدیدآورده اند، چنین انگاشته شده است که یک پادشاهی زنانه، دست کم برای زنان عادلانه تر و خوشایند تر خاهد بود. این اندیشه ها که شباهت های شگفتی با باورهای فمنیستی معاصر دارد، در دنیای امروز نیز باعث آفرینش آثاری مشابه شده است. داستان هایی که در آنها زنان فرمانروا هستند و از هر گونه بی عدالتی به دور است. (برای بحث و بررسی بیشتر مقاله مریم حسینی را ببینید.) —------------------- منابع: ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه، دفتر 7 نظامی گنجوی، اسکندرنامه، بخش شرفنامه پیر گریمال، اساطیر یونان و روم، ترجمه احمد بهمنش، 1341 ژوئل اسمیت، فرهنگ اساطیر یونان و روم، ترجمه شهلا برادران مریم حسینی، آرمان شهر زنان، (مقاله) نشریه پژوهش زنان، دوره 4، شماره 3، 1386

بیدل بیدگلی...